Archief Lezingen

David Hockney: 'Je moet plannen om spontaan te zijn', 10 januari 2023

‘Je moet plannen om spontaan te zijn’ 

‘Just because I’m cheeky, doesn’t mean I’m not serious’

Lezing over David Hockney door kunsthistoricus Wouter Maas op 10 januari 2023 om 20.00 uur

Scheppingskerk, Van Poelgeestlaan 2, Leiderdorp

Schilderen, tekenen, prentkunst, aquarel, fotografie en collage, maar ook decors, fax, computerprogramma’s en de iPad. Er zijn maar weinig kunstvormen waarmee de David Hockney niet heeft geëxperimenteerd.

Hockney werd in 1937 in Bradford (Engeland) geboren. Hij volgde kunstonderwijs aan de Bradford College of Art en daarna aan de Royal College of Art in Londen. Wonder boven wonder behaalde hij zijn diploma aan die laatste instelling. De Royal College wilde hem namelijk niet laten slagen als hij niet een werk naar een levend model maakte en een essay zou schrijven. Als protest tegen de eerste eis schilderde Hockney Life Painting for a Diploma (1962), voor de tweede eis moest het instituut zijn eigen reglement veranderen. De kunstenaar kreeg zijn diploma.

David Hockey, A Bigger Splash, 1967. Londen, Tate Modern. 

Ook de rest van de carrière van Hockney wordt gekenmerkt door succes. Hij wordt gezien als een van de meest invloedrijke Britse kunstenaars van de twintigste eeuw. Hij mag zichzelf Royal Academician noemen, en zijn werken horen bij de duurste om aan te schaffen.

Het schilderij dat hij als protest maakte voor zijn examen van de Royal College of Art tekent het oeuvre van de Britse kunstenaar. Van de portretten van zijn naasten in acrylverf tot landschappen gemaakt op de iPad, het lijkt alsof David Hockney alles wil benutten dat mogelijk is voor een kunstenaar. En dat lukt hem ook nog, regelmatig met een flinke knipoog.

Grote foto: David Hockney, The Gate, 2000. Privécollectie. 

'Wouter Maas is kunsthistoricus en heeft gestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam. Kunst van de middeleeuwen en de vroegmoderne periode behoren tot zijn specialismen. Sinds september 2021 werkt hij bij Bureau Boeiend. Daarnaast is hij redacteur bij De Kunstmeisjes, eindredacteur bij Gallery Sorelle Sciarone en freelance schrijver.'

by Heleen Bolk

De unieke blik van Vermeer, 13 december 2022

De unieke blik van Vermeer

Ontdek de rijke werken van de beroemdste schilder van Delft!

Lezing door Birgitte Mommers op 13 december 2022 om 20.00 uur

Scheppingskerk, Van Poelgeestlaan 2, Leiderdorp

De Sfinx van Delft. Het is een passende bijnaam voor Johannes Vermeer. Hoewel iedere kunstminnaar ter wereld zijn werken kent en aanbidt, is over de man zelf heel weinig bekend. We weten niet eens hoe hij er  precies uitzag! Maar ook over de door hem gebruikte technieken woeden nog felle discussies. Hoe kwamen die unieke, herkenbare en intieme werken tot stand? Ter gelegenheid van de aanstaande tentoonstelling over Vermeer in het Rijksmuseum verdiepen wij ons alvast in de werken van Vermeer: de techniek en de symboliek. Tijdens deze lezing geniet u van zijn mooiste werken wereldwijd.

De melkmeid, Rijksmuseum Amsterdam

Johannes Vermeer is een van de meest bekende schilders van onze Gouden Eeuw, maar lange tijd was hij vergeten door de kunstwereld. Wellicht had dit te maken met zijn kleine oeuvre. Toch zijn al deze werken uiterst herkenbaar: door het rijke kleurgebruik, de hooglichtjes en de bijzondere lichtval. Vermeer kan met recht de meester van het licht genoemd worden.

Heeft u zich altijd afgevraagd hoe de bijzondere werken van Vermeer tot stand kwamen? Dan mag u deze lezing zeker niet missen! De (mogelijke) technieken en hulpmiddelen die hij gebruikte komen uitgebreid aan bod: van de camera obscura tot de pigmenten. Maar natuurlijk leert u ook meer over de symboliek in zijn schilderijen. Waarom staat er een stoofje in het schilderij van het Melkmeisje? En hoe weten we dat de vrouw in “De Liefdesbrief” een brief van haar geliefde leest?

Birgitte Mommers (1976) is kunsthistorica en eigenaresse van Art & Leisure. In 2005 studeerde zij af aan Universiteit van Amsterdam in de studierichting renaissance en barok, en werkt sindsdien als docente kunstgeschiedenis. Zij houdt erg van de breedte van haar vak, en beperkt zich dus niet tot haar studierichting renaissance en barok. Ze praat met evenveel liefde en passie over de oude Egyptenaren als over moderne kunst. Zij werkt al jaren voor verschillende opdrachtgevers, waaronder de Vrije Academie, de Volksuniversiteit en de HOVO. Met haar eigen bedrijf Art & Leisure biedt zij (online) lezingen aan, en rondleidingen door musea en belangrijke tentoonstellingen.

by Heleen Bolk

Beeldbepalend, Leidse architecten Mulder en Buurman, 8 november 2022

Beeldbepalend
Leven en werk van de Leidse architecten W.C. Mulder en B. Buurman
Lezing door historicus Cor Smit op dinsdag 8 november 2022 om 20.00 uur

Je ontkomt er in Leiden eigenlijk niet aan. In vrijwel alle delen van de stad die vóór 1920 gebouwd zijn, vind je panden die ontworpen zijn door de architect W.C. Mulder (1850-1920). In de kleine vijftig jaar (vanaf 1872) waarin hij actief was, werkte hij aan talloze projecten. Van soms weinig opvallende arbeiderswoningen tot statige herenhuizen; van eenvoudige winkelpanden tot imposante fabrieksgebouwen; gebouwen voor ontspanning en voor ontwikkeling, en veel meer. Sommige domineren het stadsbeeld, zoals het Volkshuis op de Apothekersdijk en de meelfabriek De Sleutels aan de Zijlsingel. En zelfs de grootste Leidse monumenten, de Pieters- en Hooglandse Kerk, ontkwamen niet aan zijn toegewijde en vakbekwame hand.

Zijn stijl was in eerste instantie sterk historiserend, vooral neorenaissance. Rond 1900 worden zijn ontwerpen strakker en lijken wel wat op die van Berlage. Op bouwtechnisch gebied was hij bijzonder innovatief, met name wat betreft het gebruik van gewapend beton.

Daarnaast was Mulder een maatschappelijk betrokken man, actief op vele fronten. Zonder direct op de voorgrond te treden drukte hij – een progressieve liberaal – ook op deze manier een stempel op Leiden in deze periode vol sociale en politieke verandering.

Op het eind van zijn leven werkte Mulder samen met B. Buurman (1883-1951). Buurman, in tegenstelling tot Mulder geen geboren Leidenaar,

zette het architectenbureau voort na Mulders overlijden. Hij bouwde niet zo veel als Mulder, maar het is wel bijna allemaal van bijzondere kwaliteit. Zijn stijl is overwegend expressief-modernistisch, maar we kunnen hem ook schetsen als een meester in het bouwen in baksteen.
Ook hij bouwde veel arbeiderswoningen, waarvan die in Staalwijk wel de fraaiste zijn, en diverse fabrieksgebouwen, zoals het huidige Nieuwe Energie aan de Maresingel. De bekendste parels uit zijn werk zijn het voormalige Joodse weeshuis in de Roodenburgerstraat en het gebouw van sociëteit Amicitia, nu stadscafé Van der Werff.

Cor Smit vertelt op dinsdag 8 november over het leven en werk van deze twee beeldbepalende Leidse architecten. Hij doet dat vooral aan  de hand van de recente biografie van Mulder door Marcel Leechburch Auwers en Evelyn de Regt (waaraan hij ook zelf een bijdrage leverde) en de informatieve website over Buurman van diens kleindochter Fleur Gieben (Bernardbuurman.nl).

Hoewel oorspronkelijk sociaal en economisch historicus van de 19^e en 20^e eeuw, heeft Cor Smit zich ontwikkeld tot een veelzijdige Leidse stadshistoricus. Hij publiceerde over uiteenlopende onderwerpen de stad Leiden betreffende en is medesamensteller en schrijver van de Historische Canon van Leiden. Leiden in de 19^e en 20^e eeuw – de tijd van Mulder en Buurman – is wel zijn specialiteit gebleven.

Foto's: Het Leidse Volkshuis, 1899, W.C. Mulder  en  voormalig Joods Weeshuis, B. Buurman

by Ellen Cazemier

Art Nouveau in Amsterdam, 11 oktober 2022

Art Nouveau in Amsterdam
Lezing door kunsthistoricus Max Put op dinsdag 11 oktober 2022 om 20.00 uur
Scheppingskerk, Van Poelgeestlaan 2, Leiderdorp

In veel gidsen en boeken over Nederlandse architectuur wordt Amsterdam vermeld als een stad waar nauwelijks Art Nouveau te vinden zou zijn. Sinds de publicatie van ‘Art Nouveau in Amsterdam’ van Max Put in 2020 is duidelijk geworden dat dit beeld niet klopt. Amsterdam heeft juist buitengewoon veel Art Nouveau  architectuur, die echter een heel eigen karakter heeft. In buurten die rond 1900 bebouwd werden, gaat het vooral om woonhuizen die vaak uitbundig zijn versierd met Art Nouveau tegelwerk. In het centrum van de stad zijn het met name Art Nouveau winkel- en bedrijfspanden, ontworpen door architecten als Gerrit van Arkel en Eduard Cuypers. Maar er zijn ook argumenten om de beurs van Berlage als Amsterdamse Art Nouveau te bestempelen. Veel decoraties van het gebouw zijn immers ontleend aan de natuur en het gebouw werd een ‘totaalkunstwerk’, met bijdragen van onder andere Jan Toorop, die internationaal erkend wordt als een van de belangrijkste pioniers van de Art Nouveau. Tijd voor een lezing over dit onderwerp door de auteur van het boek, Max Put, die een boeiend overzicht zal geven van de veelvormigheid van de Amsterdamse Art Nouveau.  

Kunsthistoricus Max Put is afgestudeerd in Leiden (2000), vakgroep Kunstgeschiedenis, op een studie naar de rol van verzamelaars en kunsthandel in de verspreiding van het Japonisme in de late 19e en vroege 20e eeuw, in 2000 gepubliceerd als ‘Plunder and Pleasure. Japanese Art in the West 1870-1930’, (Hotei Publishing, Brill, 2000).
Sinds 2007 is hij als zelfstandig kunsthistoricus en docent kunst- en architectuurgeschiedenis werkzaam voor o.a. de Vrije Academie in Amsterdam en andere organisaties op het gebied van cultuureducatie. In oktober 2020 verscheen ‘Art Nouveau in Amsterdam’ (uitgeverij Stokerkade), dat inmiddels in zijn derde druk is.

by Ellen Cazemier

Biënnale Venetië, 13 september 2022

De 59^e Biënnale van Venetië : The Milk of Dreams 

Lezing door Peter Thissen op dinsdag 13 september om 20.00 uur

Scheppingskerk, Van Poelgeestlaan 2, Leiderdorp

In 1895 had de burgemeester van Venetië, Riccardo Selvatico, niet kunnen bevroeden dat zijn plan om een tentoonstelling van moderne Italiaanse kunst te organiseren zou uitgroeien tot een van de meest toonaangevende gebeurtenissen in de hedendaagse kunstwereld.

De 59e Biënnale van Venetië heeft als thema: Il Latte dei Sogni (The Milk of Dreams). De hele kunstwereld maakt acte de présence in de landenpaviljoens in de Giardini, de Palazzo`s , en de Arsenale.

De Biënnale is in oneven jaren dé plaats waar de moderne architectuur zich laat zien en in de even jaren de plek waar de autonome kunst getoond wordt die de vinger aan de pols houdt van de actualiteit. Tegenwoordig zijn de uitgebreide Eventi Colletorali verspreid over de hele stad. Damien Hirst en Luc Tuymans kregen in het verleden in het Palazzo Grassi de gelegenheid om zich te profileren en zelfs een kunstenaar als Banksy wist in het verleden reuring te veroorzaken.

Peter Thissen (1954) is kunsthistoricus en verwoed bezoeker van de Biënnale. Hij neemt je mee langs de belangwekkendste kunstenaars en kunstwerken op deze 59^e Biënnale. Hij zal aan de hand van een aantal thema`s proberen ordening aan te brengen. Voor degenen die deze Biënnale al bezocht hebben een mooi overzicht, voor diegenen die nog willen gaan een mooi aantal kapstokken. Maar ook zonder een plan om Venetië te bezoeken geeft de lezing een mooi overzicht van de hedendaagse kunstwereld.

Als meesterverteller weet hij jong en oud te boeien met zijn verhalen en bespiegelingen.

by Heleen Bolk

Die Zauberflöte, Mozart, 14 juni 2022

Die Zauberflöte van Mozart
Dinsdag 14 juni 2022, 20.00 uur, muzikale lezing door Bert Boter
Scheppingskerk, Van Poelgeestlaan 2, Leiderdorp

Die Zauberflöte van Mozart is een van ’s werelds meest geliefde opera’s. Dat komt ongetwijfeld vooral door de afwisselende muziek, want het verhaal is nogal ingewikkeld. Maar als je het verhaal eenmaal doorgrondt, gaat er een wereld voor je open, en nog één, en nog één…zo vol symboliek en verwijzingen zit deze opera.

Deze avond laat Bert Boter u kennismaken met dit meesterwerk in beeld- en geluidsfragmenten. Hij ontrafelt voor de toeschouwer het verhaal en de symboliek en laat u natuurlijk vooral genieten van deze opera, met hoogtepunten als de aria van ‘De koningin van de nacht’ en de prachtige ouverture.

Bert Boter werd geboren in 1977 in Leiden. Al op jonge leeftijd volgde hij orgellessen en vanaf zijn zestiende was hij organist in diverse kerken. Hij studeerde theologie en schreef zijn kerkelijke scriptie over het Deutsches Requiem van Johannes Brahms.

Sinds 2010 is hij predikant van de Protestantse Gemeente in Voorschoten. Regelmatig combineert hij zijn passie voor muziek en voor zijn vak in lezingen en gesprekskringen over religieuze muziekstukken.

by Ellen Cazemier

Banksy, straatkunst, 10 mei 2022

Banksy, confronterende en humoristische straatkunst
Dinsdag 10 mei 2022, 20.00 uur, lezing door Mariska Doesburg
Scheppingskerk, Van Poelgeestlaan 2, Leiderdorp

Banksy is op dit moment één van de beroemdste straatkunstenaars ter wereld. In tal van landen heeft deze kunstenaar, wiens identiteit nog steeds onbekend is, zijn bijzondere kunstwerken achtergelaten. Armoede, kapitalisme en oorlog zijn thema's die Banksy telkens opnieuw ter hand neemt en steeds van een nieuwe betekenis voorziet. Dit gaat niet zonder een flinke dosis humor. In de lezing zult u onder andere afreizen naar Engeland, de Verenigde Staten en Israël.

Mariska Doesburg (1985) studeerde aan de School voor Journalistiek te Utrecht en Kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. In het werkzame leven schrijft zij voor diverse culturele media, geeft zij rondleidingen in onder andere het Rijksmuseum en doceert zij collegereeksen en lezingen over hedendaagse kunst.

by Ellen Cazemier

Hella Haasse, zoeken naar ruimte, 8 maart 2022

Hella Haasse, Zoeken naar Ruimte
Lezing door Aldwin Kroeze, dinsdag 8 maart 2022, 20.00 uur
Scheppingskerk, Van Poelgeestlaan 2, Leiderdorp.

Een uitspraak waar Hella Haasse (1918-2011) haar schrijverschap ooit mee heeft omschreven, is:
‘zoeken naar ruimte, maar dan in de tijd’.

Deze lezing zal in het verlengde staan van die zoektocht. Via insteken als 'de kindertijd' , 'de verleden tijd' en 'de eigen tijd'  kijken we voorbij de vriendelijke glimlach naar haar leven, haar oeuvre en de onderliggende lagen bij beide. Naast diverse boeken van Hella Haasse zal hierbij ook werk van anderen aan de orde komen. Dus naast Oeroeg, Het Woud der Verwachting, De Meester der Neerdaling en onder andere Transit van onze  Grande Dame der Nederlandse letteren, ook werk van auteurs als Maria Dermoût en Helga Ruebsamen.

Tevens komen er uitstapjes buiten de boeken aan bod waaronder een opera van Michael Nyman, films van Andrei Tarkovski en schilderijen van Helena Vieira da Silva. Samen vormt dit alles een brede zoektocht, de diepte in, om deze bijzondere Nederlandse auteur te doorgronden.

Drs. Aldwin Kroeze is een onwaarschijnlijke duizendpoot en meesterverteller. Drie opleidingen, talloze specialisaties en activiteiten in binnen- en buitenland maken hem, in combinatie met zijn aanstekelijke bevlogenheid, tot een geliefd spreker. Aldwin Kroeze legt veel nadruk op de context waarin kunst is ontstaan. Waarom maakt een kunstenaar op een bepaald moment op een bepaalde plek een bepaald werk, en hoe moet dit zijn geweest voor de mensen uit die tijd.

by Ellen Cazemier

Iconische Iconen, 8 februari 2022

Iconische Iconen
8 februari 2022, lezing door Karin Braamhorst, 19.00 - 20.00 uur of 20.30 - 21.30 uur
Scheppingskerk, Van Poelgeestlaan 2, Leiderdorp 

Deze lezing geeft Karin Braamhorst naar aanleiding van het verschijnen van haar boek ‘Iconische Iconen’.

Iconen zijn al eeuwenlang betekenisvol. Sommige iconen vertellen verhalen die je hoofd doen tollen en sommige brengen je tot intense verstilling. Elk icoon zit vol met lagen, letterlijk van verguldsel en verf en figuurlijk van geschiedenis en symboliek. Ieder icoon verwijst door en geeft richting. Wat betekenen iconen, waarom fascineren ze al eeuwen en wat vertellen ze ons vandaag de dag nog?

Specialist Karin Braamhorst neemt steeds een meesterwerk als verteller van verhalen vol geschiedenis, symboliek, filosofie en spirituele betekenis. Zo geeft ze de lezer een breed palet aan perspectieven door de eeuwen heen. Marlies Visser tekent voor de beeldredactie en ontwerp. Dit rijk geïllustreerde boek toont alle facetten van de rijkdom van de iconentraditie. Braamhorst en Visser werkten al eerder samen aan de succesvolle uitgave over het poppenhuis van Petronella Oortman uit Rijksmuseum Amsterdam.

by Ellen Cazemier