Beeldbepalend
Beeldbepalend
Leven en werk van de Leidse architecten W.C. Mulder en B. Buurman
Lezing door historicus Cor Smit op dinsdag 8 november 2022 om 20.00 uur
Je ontkomt er in Leiden eigenlijk niet aan. In vrijwel alle delen van de stad die vóór 1920 gebouwd zijn, vind je panden die ontworpen zijn door de architect W.C. Mulder (1850-1920). In de kleine vijftig jaar (vanaf 1872) waarin hij actief was, werkte hij aan talloze projecten. Van soms weinig opvallende arbeiderswoningen tot statige herenhuizen; van eenvoudige winkelpanden tot imposante fabrieksgebouwen; gebouwen voor ontspanning en voor ontwikkeling, en veel meer. Sommige domineren het stadsbeeld, zoals het Volkshuis op de Apothekersdijk en de meelfabriek De Sleutels aan de Zijlsingel. En zelfs de grootste Leidse monumenten, de Pieters- en Hooglandse Kerk, ontkwamen niet aan zijn toegewijde en vakbekwame hand.
Zijn stijl was in eerste instantie sterk historiserend, vooral neorenaissance. Rond 1900 worden zijn ontwerpen strakker en lijken wel wat op die van Berlage. Op bouwtechnisch gebied was hij bijzonder innovatief, met name wat betreft het gebruik van gewapend beton.
Daarnaast was Mulder een maatschappelijk betrokken man, actief op vele fronten. Zonder direct op de voorgrond te treden drukte hij â een progressieve liberaal â ook op deze manier een stempel op Leiden in deze periode vol sociale en politieke verandering.
Op het eind van zijn leven werkte Mulder samen met B. Buurman (1883-1951). Buurman, in tegenstelling tot Mulder geen geboren Leidenaar,
zette het architectenbureau voort na Mulders overlijden. Hij bouwde niet zo veel als Mulder, maar het is wel bijna allemaal van bijzondere kwaliteit. Zijn stijl is overwegend expressief-modernistisch, maar we kunnen hem ook schetsen als een meester in het bouwen in baksteen.
Ook hij bouwde veel arbeiderswoningen, waarvan die in Staalwijk wel de fraaiste zijn, en diverse fabrieksgebouwen, zoals het huidige Nieuwe Energie aan de Maresingel. De bekendste parels uit zijn werk zijn het voormalige Joodse weeshuis in de Roodenburgerstraat en het gebouw van sociëteit Amicitia, nu stadscafé Van der Werff.
Cor Smit vertelt op dinsdag 8 november over het leven en werk van deze twee beeldbepalende Leidse architecten. Hij doet dat vooral aan  de hand van de recente biografie van Mulder door Marcel Leechburch Auwers en Evelyn de Regt (waaraan hij ook zelf een bijdrage leverde) en de informatieve website over Buurman van diens kleindochter Fleur Gieben (Bernardbuurman.nl).
Hoewel oorspronkelijk sociaal en economisch historicus van de 19e en 20e eeuw, heeft Cor Smit zich ontwikkeld tot een veelzijdige Leidse stadshistoricus. Hij publiceerde over uiteenlopende onderwerpen de stad Leiden betreffende en is medesamensteller en schrijver van de Historische Canon van Leiden. Leiden in de 19e en 20e eeuw â de tijd van Mulder en Buurman â is wel zijn specialiteit gebleven.
Foto's: Het Leidse Volkshuis, 1899, W.C. Mulder en voormalig Joods Weeshuis, B. Buurman
Art Nouveau in Amsterdam
Art Nouveau in Amsterdam
Lezing door kunsthistoricus Max Put op dinsdag 11 oktober 2022 om 20.00 uur
Scheppingskerk, Van Poelgeestlaan 2, Leiderdorp
In veel gidsen en boeken over Nederlandse architectuur wordt Amsterdam vermeld als een stad waar nauwelijks Art Nouveau te vinden zou zijn. Sinds de publicatie van âArt Nouveau in Amsterdamâ van Max Put in 2020 is duidelijk geworden dat dit beeld niet klopt. Amsterdam heeft juist buitengewoon veel Art Nouveau architectuur, die echter een heel eigen karakter heeft. In buurten die rond 1900 bebouwd werden, gaat het vooral om woonhuizen die vaak uitbundig zijn versierd met Art Nouveau tegelwerk. In het centrum van de stad zijn het met name Art Nouveau winkel- en bedrijfspanden, ontworpen door architecten als Gerrit van Arkel en Eduard Cuypers. Maar er zijn ook argumenten om de beurs van Berlage als Amsterdamse Art Nouveau te bestempelen. Veel decoraties van het gebouw zijn immers ontleend aan de natuur en het gebouw werd een âtotaalkunstwerkâ, met bijdragen van onder andere Jan Toorop, die internationaal erkend wordt als een van de belangrijkste pioniers van de Art Nouveau. Tijd voor een lezing over dit onderwerp door de auteur van het boek, Max Put, die een boeiend overzicht zal geven van de veelvormigheid van de Amsterdamse Art Nouveau. Â
Kunsthistoricus Max Put is afgestudeerd in Leiden (2000), vakgroep Kunstgeschiedenis, op een studie naar de rol van verzamelaars en kunsthandel in de verspreiding van het Japonisme in de late 19e en vroege 20e eeuw, in 2000 gepubliceerd als âPlunder and Pleasure. Japanese Art in the West 1870-1930â, (Hotei Publishing, Brill, 2000).
Sinds 2007 is hij als zelfstandig kunsthistoricus en docent kunst- en architectuurgeschiedenis werkzaam voor o.a. de Vrije Academie in Amsterdam en andere organisaties op het gebied van cultuureducatie. In oktober 2020 verscheen âArt Nouveau in Amsterdamâ (uitgeverij Stokerkade), dat inmiddels in zijn derde druk is.